Hàng giá rẻ và rác thải tiêu dùng

Đã gần một năm trôi qua, những gì Temu làm ở Nhật Bản vẫn gây sốt cục bộ. Chỉ cần search Google Nhật Bản với từ khóa “Temu”, bạn sẽ thấy vô số bài viết đánh giá về chất lượng, độ tin cậy và an toàn của sàn giao dịch này.

Nhật Bản là một thị trường khó tính. Người mua không chỉ quan tâm đến giá cả mà còn cả chất lượng sản phẩm và đánh giá. Chiến lược giảm giá sốc không mấy hiệu quả ở Nhật Bản. Thủ đoạn tăng review cũng không nhận được thiện cảm, thậm chí còn gây phản ứng trái chiều. Mình đã nhiều lần thử xem qua những đánh giá của khách hàng đã mua, hầu hết đều là những nhận xét tiêu cực về sản phẩm.

Nhưng với một số thị trường khác, Temu đã có những thành công nhất định. Hai năm trước, Temu vào Mỹ. Chỉ sau vài tháng, ứng dụng này đã đứng số 1 trong danh sách ứng dụng miễn phí được tải xuống trên cả hai nền tảng chính App Store và Google Play.

Thực tế, mô hình kinh doanh của Temu không quá khác biệt so với các trang thương mại điện tử đến từ Trung Quốc như Shein, Wish hay AliExpress. Điều đặc biệt khiến Temu thu hút sự chú ý lớn ở Mỹ ngoài chính sách giảm giá và các chiến dịch khuyến mãi nằm ở mức giá.

Trong một cuộc khảo sát gần đây do Numerator thực hiện, gần một nửa số người tham gia biết đến Temu thông qua các trang mạng xã hội. Trong số này, 40% khách hàng của Temu sử dụng Tiktok mỗi ngày. Nắm bắt được thị hiếu của giới trẻ chính là điều giúp Temu thành công.

Nghiên cứu của Microsoft cho thấy chỉ trong 15 năm từ 2000 đến 2015, “khoảng chú ý” của người tiêu dùng đã giảm 25% xuống còn 8 giây. Con số này đối với cá vàng là 9 giây. Với khả năng chú ý kém như cá, chiến lược thu hút sự chú ý bằng nội dung gây sốc không quá khó hiểu. Temu đã tiếp cận người dùng bằng loạt sản phẩm “nhìn ngon” – “không biết có bổ dưỡng hay không” – nhưng quan trọng nhất là: rất rẻ.

Đến năm 2030, khoảng 75% người tiêu dùng tại các thị trường đang phát triển sẽ ở độ tuổi từ 15 đến 34. Sức tiêu dùng của nhóm này cao hơn gấp đôi so với giới trẻ ở các nước phát triển. Tâm lý tiêu dùng này có thể được giải thích bằng tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế và sự cải thiện về chất lượng cũng như mức sống. Nền kinh tế càng phát triển nhanh thì giới trẻ càng lạc quan về tương lai và càng tích cực chi tiêu. Nhắm vào đối tượng này, Temu có thể đảm bảo lượng người tiêu dùng ổn định, chi nhiều, chi thường xuyên và trung thành với sàn.

Tuy nhiên, những nền tảng như Temu đề cao “số lượng” thay vì “chất lượng” sẽ thúc đẩy văn hóa tiêu dùng quá mức – mà không nghĩ đến hậu quả lâu dài. Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn tới cuộc khủng hoảng rác thải và biến đổi khí hậu.

Ở một thị trường khắt khe và chú trọng chất lượng như Nhật Bản, mỗi năm có khoảng 1,3 triệu tấn quần áo bị vứt đi, phần lớn đến từ ngành thời trang ăn liền. Lượng rác thải này không chỉ tạo gánh nặng cho hệ thống xử lý rác thải mà còn gây ô nhiễm nguồn nước, đất, chủ yếu là do vật liệu dệt giá rẻ không dễ phân hủy sinh học.

Để sản xuất hàng loạt sản phẩm với số lượng lớn, các ngành này tiêu thụ một lượng lớn tài nguyên thiên nhiên. Điển hình là các sản phẩm thời trang nhanh. Ví dụ, việc trồng bông ở Ấn Độ hay Trung Quốc tiêu thụ một lượng nước rất lớn, làm cạn kiệt nguồn nước tự nhiên và dẫn đến khủng hoảng nước ở nhiều khu vực.

Theo một nghiên cứu năm 2018 do Đại học Tân Cương thực hiện, lượng nước sử dụng cho trồng bông đã tăng từ 2 lên 21 tỷ mét khối chỉ trong 30 năm từ 1989 đến 2018. Báo cáo năm 2018 của Quantis cũng cho thấy trên thực tế: gần 80% ô nhiễm môi trường trong ngành dệt may có liên quan đến polyester – một loại chất liệu tổng hợp được sử dụng phổ biến trong thời trang nhanh, khi quá trình sản xuất (nhuộm, tẩy, dệt) đòi hỏi sử dụng một lượng lớn dầu và thải ra lượng lớn khí nhà kính, góp phần làm biến đổi khí hậu.

Khi xem xét chất lượng sản phẩm, hầu hết các sản phẩm giá rẻ đều có chất lượng dưới mức trung bình và có vòng đời rất ngắn. Ở các nước đang phát triển không có hệ thống xử lý và tái chế rác thải tiên tiến, lượng rác thải khổng lồ này (chủ yếu là rác thải nhựa) chỉ có một cách duy nhất là thải trực tiếp ra thiên nhiên, thông qua hình thức chôn lấp hoặc đốt.

Trong xã hội hiện đại, người tiêu dùng dễ bị cuốn vào vòng quay sở hữu và tiêu dùng, điều này cũng dẫn đến căng thẳng, áp lực tài chính khi mua sắm thiếu kiểm soát. Cảm giác hạnh phúc khi sở hữu những món đồ mới chỉ là tạm thời, thường kéo theo sự trống rỗng và nhu cầu tiêu dùng liên tục để cảm thấy hài lòng hơn.

Nhìn rộng hơn về trách nhiệm xã hội, khi truy cập vào trang chủ, Temu có thông báo cam kết “phát triển bền vững”; mặc dù phải cuộn tới 10 trang mới thấy được phần này. Temu cho biết họ có cam kết liên tục về sự bền vững môi trường bằng cách hợp tác với Cây cho tương lai trong một dự án trồng cây ở châu Phi cận Sahara.

Cây vì tương lai là tổ chức uy tín được Liên hợp quốc bảo vệ. Đến nay, Temu cho biết gần 15 triệu cây xanh đã được trồng nhờ sự đóng góp của ông. Tuy nhiên, ít người để ý rằng thực chất những cây này là do người tiêu dùng đóng góp, khi họ đồng ý trả một phần nhỏ giá trị gia tăng theo thứ tự dùng để hỗ trợ dự án. Đây là cách đẩy trách nhiệm xã hội đến với khách hàng.

“Thật quá tốt để trở thành sự thật” là một câu tục ngữ phổ biến trên toàn thế giới. Tại Việt Nam, khi “cuộc đổ bộ” còn ở giai đoạn sơ khai, người dùng hoàn toàn có thời gian để bình tĩnh suy nghĩ trước khi quyết định mua.

Vừa ngon vừa bổ dưỡng, chắc chắn không hề rẻ. Hàng hóa trên sàn thương mại điện tử đang gây sốt Temu có giá cực rẻ. Thay vì bị cuốn vào các chương trình khuyến mãi, xu hướng thời trang ngắn hạn, việc lựa chọn những sản phẩm bền vững, lâu dài chính là cách giúp giảm thiểu lãng phí và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

Đầu tư vào quần áo, giày dép hay các sản phẩm gia dụng chất lượng tốt không chỉ bảo vệ sức khỏe, giúp tiết kiệm tiền về lâu dài mà còn góp phần xây dựng thói quen tiêu dùng có trách nhiệm hơn với môi trường và môi trường. cộng đồng.

Phạm Tâm Long