Bất cập khiến Temu và Shein vào Việt Nam không đăng ký

Theo quy định, các nền tảng bán lẻ trực tuyến xuyên biên giới có tên miền tiếng Việt, ngôn ngữ hiển thị tiếng Việt hoặc có trên 100.000 giao dịch mỗi năm từ Việt Nam phải đăng ký hoạt động với Bộ Công Thương. Nhưng từ đầu tháng 10, Temu thuộc PDD Holdings (Trung Quốc) – tập đoàn sở hữu trang thương mại điện tử Pinduoduo – chưa đăng ký hoạt động tại Việt Nam, vẫn cho phép người dùng tải ứng dụng (app), mua hàng và thanh toán . math trên nền tảng này có phiên bản tiếng Việt.

Ông Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội, cho rằng lốc xoáy Temu tràn hàng giá rẻ vào Việt Nam là cảnh báo lớn cho thị trường trong nước. Ông nêu vấn đề trách nhiệm của cơ quan quản lý Nhà nước, khi để hiện tượng sàn thương mại điện tử xuyên biên giới bán tràn lan tại Việt Nam mà không xin phép.

“Chúng ta cần phải hành động, phải kiểm soát chất lượng hàng hóa, không thể lơ là”, ông Cường nói.

Gần nửa tháng sau khi Temu lặng lẽ vào thị trường Việt Nam, Bộ Công Thương giao Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số yêu cầu sàn này tuân thủ pháp luật. Không chỉ Temu, mới đây, các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới khác như Shein, 1688 cũng kinh doanh tại Việt Nam nhưng chưa đăng ký.

Luật sư Nguyễn Đình Hiệp (Công ty Luật TNHH Hoàng Anh IBC) cho rằng, việc một nền tảng trực tuyến nước ngoài không đăng ký nhưng vẫn hoạt động và bán hàng tại thị trường trong nước cho thấy cơ quan quản lý thiếu cơ chế giám sát chặt chẽ để phát hiện các hành vi vi phạm hoạt động này.

Trên thực tế, Việt Nam đã có quy định về xử phạt hành chính đối với các website thương mại điện tử chưa đăng ký. Nhưng theo ông Hiệp, mức phạt quá thấp, tối đa 30 triệu đồng đối với cá nhân, 60 triệu đồng đối với tổ chức. “Với quy mô và lợi nhuận ngày càng tăng của các nền tảng thương mại điện tử, mức phạt này không đủ để ngăn chặn hay răn đe. Chúng ta thiếu chế tài đủ mạnh để quản lý các nền tảng này khi chúng vi phạm”, ông nói. .

Theo Luật sư Nguyễn Quốc Toản, Giám đốc Công ty Luật IAM (TP.HCM), các quy định mới liên quan đến thương mại điện tử được điều chỉnh bằng các văn bản dưới luật (nghị định) và được chỉnh sửa, bổ sung từ đó đến nay. 2013 đến 2021 nhưng chưa phổ biến trong mọi trường hợp. Ví dụ, quy định chỉ xử lý các website có tên miền “.vn”, nhưng trên thực tế, như trường hợp của Temu, website có tên miền “.com”.

Quản lý lỏng lẻo, theo Chủ tịch Công ty Luật SB, khiến người tiêu dùng gặp rủi ro khi sàn thiếu chính sách bảo vệ họ. Luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SB thừa nhận: “Các nền tảng trực tuyến bán hàng trái phép thường không cam kết về chất lượng sản phẩm cũng như chính sách đổi trả, bảo hành.

Vì vậy, khi xảy ra tranh chấp, người tiêu dùng không có cơ sở để bảo vệ quyền lợi của mình. Cơ quan chức năng cũng gặp khó khăn trong việc kiểm soát chất lượng hàng hóa cũng như xác định trách nhiệm pháp lý và xử lý vì nhiều sàn giao dịch không đăng ký, không có địa chỉ trụ sở rõ ràng tại Việt Nam.

Chưa kể, ông Hà lo ngại thất thu thuế từ các nền tảng bán hàng trực tuyến không có giấy phép như Temu, Shein. Ông nhận xét: “Điều này tạo ra một môi trường cạnh tranh không công bằng bằng cách khiến các doanh nghiệp tuân thủ quy định gặp bất lợi”.

Theo số liệu của Tổng công ty Cổ phần Bưu chính Viễn thông (VNPT) tháng 3/2023, mỗi ngày có khoảng 4-5 triệu đơn hàng giá trị nhỏ (dưới 1 triệu đồng) được vận chuyển từ Trung Quốc về Việt Nam. thông qua các sàn thương mại điện tử. Tức là, trung bình mỗi ngày có 45-63 triệu USD hàng hóa giá trị nhỏ không phải chịu thuế nhập khẩu, VAT.

Trong khi đó, hàng hóa có giá trị dưới 1 triệu đồng bán qua nền tảng trực tuyến được miễn thuế, theo quyết định của Chính phủ từ năm 2010. Giả sử trung bình mỗi đơn hàng loại này khoảng 200.000 đồng thì có 4-5 triệu đơn hàng. , tổng giá trị lên tới 800 tỷ đồng. Tương ứng, ngân sách có thể mất một khoản thu thuế lớn nếu loại hàng hóa này được miễn thuế.

Nhận thấy các sàn giao dịch như Temu, Shein lách luật, lợi dụng miễn thuế đối với hàng dưới 1 triệu đồng để bán hàng giá rẻ vào Việt Nam, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phước cho biết Chính phủ sẽ bãi bỏ quy định này. Nghĩa là hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam đều phải chịu thuế.

Tuy nhiên, để lấp đầy những khoảng trống pháp lý và lỗ hổng trong quản lý nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới, Luật sư Nguyễn Đình Hiệp cho rằng, cơ quan có thẩm quyền cần tăng cường giám sát bằng cách phối hợp với các đơn vị dịch vụ mạng rà soát tên miền thương mại điện tử. Từ đó, việc phát hiện và xử lý vi phạm sẽ kịp thời, nhanh chóng.

Về công nghệ, ông Trần Minh Tuấn, Cục trưởng Cục Kinh tế số và Xã hội số (Bộ Thông tin và Truyền thông) cho biết có thể hỗ trợ Bộ Công Thương, Tài chính trong việc kiểm tra, kiểm soát khi sàn giao dịch trực tuyến hoạt động tại Việt Nam.

Theo Luật Giao dịch điện tử, các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này, trong đó có thương mại điện tử, phải có trách nhiệm báo cáo định kỳ với cơ quan quản lý. Bộ này đang xây dựng cơ chế tiếp nhận và quản lý thương mại, giao dịch điện tử. Hệ thống này sẽ hỗ trợ các bộ, ngành kết nối, chia sẻ dữ liệu.

Bên cạnh việc tăng cường giám sát, các chuyên gia cho rằng cơ quan chức năng cần tăng cường xử phạt đối với các sàn giao dịch vi phạm, bao gồm phạt tiền và các hình thức bổ sung như đình chỉ hoạt động, thu hồi giấy phép kinh doanh khi cố tình vi phạm pháp luật. vi phạm. “Việc này nhằm ngăn chặn những hành vi tương tự trong tương lai”, luật sư Nguyễn Đình Hiệp nói.

Bên cạnh đó, hợp tác quốc tế về quản lý thương mại điện tử xuyên biên giới là rất cần thiết trong bối cảnh toàn cầu hóa. “Việc phối hợp với các nước sẽ giúp Việt Nam giám sát, truy vết các giao dịch ngoại hối, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và thị trường trong nước”, ông Nguyễn Thanh Hà nhận xét.

Về cơ quan quản lý, đại diện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết, Bộ này đã báo cáo Thủ tướng về đề xuất ban hành luật chuyên ngành về thương mại điện tử. Điều này nhằm tăng cường quản lý nhà nước đối với các giao dịch xuyên biên giới. Cơ quan này cũng kiến ​​nghị Bộ Tài chính nghiên cứu phương án giám sát, quản lý hàng hóa nhập khẩu qua sàn giao dịch không đúng quy định pháp luật.

Bộ Tài chính cho biết sẽ bỏ quy định miễn thuế GTGT đối với hàng nhập khẩu dưới 1 triệu đồng bán qua sàn thương mại điện tử tại Luật thuế GTGT đang trình Quốc hội, để tránh thất thu thuế.

Phương Dung